brengt uw verleden tot leven

Waarom scannen in SD?

Steeds meer mensen vragen of smalfilms ook gescand kunnen worden in HD. Er zijn namelijk aanbieders die in geuren en kleuren vertellen dat het scannen in HD nog mooiere resultaten oplevert dan het scannen in SD. Hieronder een uitgebreide uitleg, waarna ik hoop dat u zich niet langer op het verkeerde been laat zetten door mooie verhalen. Met dank aan de heren Fälker van Telecine Components in Duitsland en wijlen Daan Müller van het innovatiecentrum voor smalfilm. Overigens is het misschien tekenend dat MediaMarkt Power Service in haar folder over het digitaliseren van oud beeldmateriaal onder de kop 'video overzetten' in kleine letters onderaan het volgende heeft vermeld: 'bij video heeft HD alleen meerwaarde als de video (bronbestand) ook in HD is opgenomen'.


HD is ontwikkeld voor de formaten 16:9 of 14:9. Super 8, normaal 8 en 16 mm films hebben het formaat 1:1,34 - 1,36 en dat komt zeer dicht in de buurt van het ‚ouderwetse’ televisieformaat 4:3. Super 8 en normaal 8 films zijn opgebouwd uit ongeveer 450 beeldlijnen en dat is beduidend minder dan het aantal beeldlijnen van HDV of HD. De standaard video opname (SD) ligt nog het meest dicht in de buurt. Daarom is het overzetten op HD beslist niet noodzakelijk om betere resultaten te verkrijgen. Sterker nog, bij het overnemen in SD is de filmkorrel al duidelijk zichtbaar. Een verdere opschaling in het scannen is daarom niet te verwachten, want dan zullen de beelden nog korreliger zijn. Let wel, we hebben het hier over het opnemen van de film. De output (op Blu-Ray of harde schijf, een DVD kan geen HD herbergen en blijft gewoon SD) kan natuurlijk wel in HD, maar Historing kiest ervoor om dit standaard toch in SD te houden. Voor het afspelen op uw HD-apparatuur maakt dat geen enkel verschil. Denk hierbij ook aan DVD's, die allemaal standaard de SD-beeldverhouding bevatten.

Het scannen in SD gebeurt op het formaat 4:3 en een belichting van 1/50 seconde. De witbalans en helderheid wordt per frame automatisch ingesteld. Belichting met een superheldere LUMILED-Diode en een geïntegreerd filter dragen zorg voor een passende belichting met 5500 K, vergelijkbaar met daglicht. Daarmee wordt de oorspronkelijke kleur van de film behouden. Als alle frames gescand zijn, worden deze in een AVI-formaat gegoten. Daarna begint het bewerken.
Het op de goede snelheid brengen is één van de bewerkingen die plaatsvindt. Smalfilms kunnen namelijk zijn opgenomen met 16 2/3, 18 of 24 beelden per seconde. De tegenwoordige televisiebeelden werken met 50 halve beelden per seconde. Final Cut Pro maakt de beelden geschikt voor vertoning op TV op de juiste snelheid. Het overzetten naar harde schijf of blu-ray gebeurt standaard in SD. Dit houdt in dat de beelden 720 beeldlijnen bevatten (720 x 576). Verder zijn de resolutie en de kleurruimte hoger. Wel laten we de beeldverhouding op 4:3, simpelweg omdat de beelden destijds ook zijn opgenomen in dit formaat. Maar het staat u vrij te kiezen voor een andere beeldverhouding als bijvoorbeeld 16:9 (breedbeeld), waarbij u rekening dient te houden met het feit dat u een gedeelte van zowel de boven- als de onderkant van het originele beeld moet missen om toch de verhoudingen kloppend te houden. In de praktijk kiest dan ook eigenlijk iedereen voor de originele beeldverhouding 4:3, ook al omdat veel nieuwe TV’s tegenwoordig middels slimme technieken zelf in staat zijn om het beeld aan te passen aan uw wensen.

Om u een voorbeeld te geven van ‚indianenverhalen’ over het scannen van smalfilms leest u hieronder een verslag, zoals dat een paar jaar geleden werd gepubliceerd op de website
www.smalfilmtest.nl van Daan Müller, pionier op dit gebied en adviseur bij ‚de Smalfilmwerkplaats, het innovatiecentrum voor smalfilm. Het betreft een test van de MWA Flashscan HD. (In verband met het overlijden van de heer Müller is deze website inmiddels niet meer online)
Het nieuwe paradepaardje van MWA uit Duitsland is de FlashScan HD. De machine valt onder de categorie projectie en maakt gebruik van een videocamera. We hebben de mogelijkheid gehad deze machine onder de loep te nemen en ermee te testen.
We hebben de machine uitgepakt en op tafel gezet. De eerste indruk is een verzorgde machine. De onderdelen zijn netjes afgewerkt. We zetten een film op de machine en d.m.v. twee knoppen links en rechts wordt de film automatisch gespannen.
Nu is het de beurt aan de software. De machine wordt door de bijgeleverde software aangestuurd. Een beetje onhandig schuiven we met de parameters. De machine luistert nauwkeurig en de film loopt. We zetten het kader goed en zoomen in om het beeld te positioneren. Nu scherp stellen, maar dat lukt niet. Het is net of we bij een optimale scherpte een onscherpe film hebben. De kleuren zien er flets uit.
De eerste indruk is, dat het aan de buitenkant een verzorgde machine is maar de kwaliteit van de uiteindelijke scan minimaal. Niet wat je van een machine van 45.000 euro excl. btw mag verwachten.
We gaan de machine eens aan de binnenkant bekijken. Na het verwijderen van de kap kijken we naar de binnenkant van de machine. Het geheel maakt een rommelige indruk en ziet er minder fraai uit dan we gedacht hadden. Het hart van de scanner, waar het uiteindelijk om gaat, is de camera. Gekozen is voor een Hitachi HD HV-D30, een 1/3 inch 3 C-Mos videocamera. Het objectief is een Schneider Kreuznach 25 mm componon. Omdat een C-Mos camera na enkele uren te warm wordt en ruis gaat veroorzaken, is een ventilator geplaatst. De lichtbron bestaat uit vier leds waarvan het licht d.m.v. glasstaafjes naar het filmvenster wordt gebracht. De ”speciale” lichtbron, zoals MWA dit noemt, zou stof en krassen reduceren.
Het bedienen van de scanner moet je onder de knie krijgen. Het softwarematig bedienen van de functies is in eerste instantie niet eenvoudig. De kleuren zijn flets en de scherpte ver van optimaal. De kwaliteit die uit de FlashScan HD komt mag matig tot slecht genoemd worden. Met een projector verkrijgt men hetzelfde resultaat of zelfs beter.

Overigens kon u op diezelfde website op de hoofdpagina een keuring van allerlei scanmogelijkheden lezen. Niet verbazingwekkend dat de scantechniek van Telecine Components, zoals die door Historing gebruikt wordt, met 6 sterren als beste uit de bus kwam. Want Historing gaat alleen voor de allerhoogste kwaliteit. Uiteindelijk is dat toch het visitekaartje van het bedrijf.

En om de laatste twijfel bij u weg te nemen, dit zegt de Consumentenbond hierover:
Zoek uit welk bronmateriaal je hebt. Veelgebruikt zijn dubbel8 en super8 films. Grofweg is dubbel8 van vóór het jaar 1970. Super8 van daarna. Super8 heeft soms geluid, net als de grotere 16mm-films.
Voor een dvd met menu wordt altijd een filmbestand gebruikt dat 576 pixels hoog is. Die dvd-resolutie is op zich goed genoeg.
Als je bijzondere beelden hebt, kies dan voor een HD-resolutie. Dit is aan te raden bij een 16mm-film.
Die laatste conclusie is zeker steekhoudend, want 16 mm films zijn groter, professioneler en dus geschikter. Maar die digitaliseren wij niet.